
Κομμάτι της ιστορίας του Πωγωνίου , αυτή τη φορά θρησκευτικό, αποτελούν και οι εκκλησίες όπως και τα μοναστήρια της περιοχής. Από αρχιτεκτονική άποψη επίσης παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον . Χτισμένα συνήθως από γκρίζα πέτρα , με μικρή τοξωτή είσοδο, με τον γυναικωνίτη δυτικά και τέμπλα ξυλόγλυπτα, αποτελέσματα εξαιρετικής τέχνης και μαεστρίας.
Δείγματα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής θα συναντήσει ο επισκέπτης σε κάθε χωριό του Πωγωνίου ,απόδειξη πως η θρησκεία αποτελούσε πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των κατοίκων.
Αναλυτικότερα αξίζει να επισκεφθείτε:
•Την Μονή Βελλάς στο Καλπάκι που ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου ενώ από το 13ο αιώνα (και για 400 χρόνια ) αποτέλεσε σημαντικό πνευματικό κέντρο αλλά το 1817 ερημώθηκε. Λειτουργούσε σαν ιεροδιδασκαλείο από 1911 έως το 1989. Αρχιτεκτονικό δείγμα τρίκλητης βασιλικής , με υπέροχα ξυλόγλυπτα τέμπλα και εξαιρετικές τοιχογραφίες ,χτίστηκε το 1745. Γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
•Την Μονή Αγίου Γεωργίου στο Ριάχοβο που χτίστηκε το 1998. Η μονή διαθέτει ένα από τα ομορφότερα ξυλόγλυπτα τέμπλα και βρίσκεται σε ένα καταπράσινο μαγευτικό τοπίο.
• Την Μονή Άβελ στη Βήσσανη. Χτίστηκε κατά πάσα πιθανότητα το 1770 από κάποιον Άβελη ή Αβέλη και αγιογραφήθηκε το 1779. Αποτελεί δείγμα μονόχωρης βασιλικής και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το επιχρυσωμένο τέμπλο που διαθέτει όπως και οι τοιχογραφίες αποτελούν πόλο έλξης για κάθε επισκέπτη.
• Τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στη Βήσσανη. Χτίστηκε το 1791. Αρχιτεκτονικό δείγμα τρίκλητης βασιλικής ενώ στεγάζεται στο εσωτερικό του με θόλους.
• Τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Πωγωνιανή. Χτίστηκε το 1873 και διαθέτει 15 τρούλους.
• Την Ιερά Μονή Μακρυαλέξη, στην Κάτω Λάβδανη. Χτίστηκε το1585 από κάποιον Μακραλέξη ή Αλέξη. Αποτελεί δείγμα τετρακίονου ναού με οκτάπλευρο τρούλο. Η μονή διαθέτει θαυμάσιες τοιχογραφίες ενώ βρίσκεται σε μία πανέμορφη κατάφυτη τοποθεσία.
• Τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Δελβινάκι. Χτίστηκε το 1620 ενώ έγινε επέκταση το 1812. Οι τοιχογραφίες του 1646 στο εσωτερικό του Ναού ανακαλύφθηκαν μόλις πρόσφατα ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1850 είναι δείγμα κορυφαίας τέχνης.
• Την Ιερά Μονή Ιωάννη Προδρόμου στην Κάτω Μερόπη. Πρόκειται για δείγμα μονόχωρου ναού και χτίστηκε το 1614. Σώζεται μέρος των αγιογραφιών και το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Μην παραλείψετε να το επισκεφτείτε καθώς βρίσκεται μέσα σε δάσος αιωνόβιων βελανιδιών.